Afazi hastalığının tanımı, beynin sol lobunda bulunan kişinin konuşma ve dil görevlerini yürüten bölgesinin kısmen veya tamamen hasar alması ya da felç geçirmesi durumunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Konuşmak, okumak, yazmak gibi her türlü konuşma ve dil ile ilgili faaliyetlerden herhangi bir tanesi beyindeki bir hasar nedeniyle ortadan kalkarsa afazi hastalığı meydana gelmiş olmaktadır. Afazi hastası olan kişilerin okuma, yazma, anlama, konuşma becerilerinde ciddi gerilemeler görülür. Afazi hastalığının beyindeki hasarın yerine ve şiddetine göre farklı türleri bulunmaktadır. Afazi hastalığı, kişinin konuşma ve dil becerisini geri kazanmasına yardımcı olacak etkin terapi ve tedavi yöntemleriyle iyileşmekte veya hafiflemektedir.
Başlıklar
Afazi Hastalığı Neden Olur?
Afazinin oluşma sebebi; genellikle kişinin okuma, konuşma, yazma, anlama gibi becerilerini yöneten beynin sol lobunun inme veya kafa travması nedeniyle hasar görmesidir. Söz konusu beyin bölgesinde hasara yol açabilecek farklı etkenler de afaziye neden olabilir. Örneğin beyin tümörü, beyin enfeksiyonları, beyni etkileyen diğer hastalıklar. Kişi beyninin sol lobuna aldığı hasar nedeniyle konuşma, okuma, yazma, anlama gibi dil becerilerinde güçlük yaşamaya başlar. Afazi hastalığının tipi alınan hasarın hangi bölgede olduğuna ve şiddetine göre de değişmektedir.
Afazi Belirtileri Nelerdir?
Afazi hastalığının belirtileri genel olarak konuşma ve dil becerilerinde ortaya çıkmaktadır. Beynin sol lobunun aldığı hasarın şiddetine bağlı olarak, hastalığın hangi aşamada ve ne tipte olduğuna bağlı olarak afazi hastalığının belirtileri değişmektedir. Afazinin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Konuşmada güçlük
- Adlandırmada güçlük
- Okuma – yazma güçlüğü
- Anlama güçlüğü
- Konuşma sırasında alakasız ve değişik kelimelerin kullanılması
Afazi Tipleri Nelerdir?
Afazi hastalığının türleri, gösterdiği semptomların farklılığına göre belirlenmektedir. Hastanın gösterdiği semptomlar ise beynin sol lobunun almış olduğu hasara göre değişmektedir. Afazi, hastada hafif veya şiddetli olarak görülebilir. Hafif afazi durumlarında hastayla iletişim kurulabilir ancak hasta konuşurken yersiz veya anlamsız kelimeler kullanabilir ya da konuşmanızı anlamakta güçlük çekebilir. Ağır biçimde görülen afazilerde genellikle hastayla iletişim kurulamaz, konuşulanı anlamakta zorlanır veya hiç anlayamaz. Afazi hastalığının tipleri şu şekildedir:
- Tutuk Afazi: Bu tür afazinin görüldüğü kişiler ne demek istediğini bilir ancak fikirlerini söylemede ve başkalarıyla iletişim kurmada zorluk yaşar. Tutukluk hem yazılı hem de sözlü iletişimde görülmektedir.
- Akıcı Afazi: Bu tür afazinin görüldüğü kişiler sağlıklı işitmesine ve okuyabilmesine rağmen anlamlandırmada güçlükler yaşar. Çoğunlukla nasıl ve nerede kullanıldığına bakmaksızın kelimeleri sadece gerçek anlamlarıyla algılarlar. Akıcı bir konuşma mevcut fakat anlamlı üretim oldukça kısıtlıdır.
- Anomik Afazi: Bu hastalar akıcı ve anlaşılır konuşurlar fakat adlandırma da güçlük yaşarlar. Algılamada sorun yaşamamalarına rağmen nesneleri adlandıramaz ya da kullanmak istedikleri kelimeyi hatırlamakta güçlük yaşarlar. Arıca sözlü ve yazılı anlatımda da güçlük çekerler.
- Global Afazi: Afazinin en şiddetli türüdür. Genellikle kişi felç geçirdikten hemen sonra görülür. Bu tür afazinin görüldüğü kişiler konuşma ve anlama güçlüğü çekmelerinin yansıra okuma ve yazma becerilerini de yitirirler.
- Progresif Afazi: Nadir görülen bir afazi türü olan progresif afazide kişiler konuşma, okuma, yazma ve anlama becerilerini yavaş yavaş kaybederler. Hastalar el işaretleri ya da mimik gibi alternatif iletişim yollarını kullanmayı tercih etmeye başlarlar.
Ayrıca Sağlık Bakanlığı Kura Sonuçları 2022 detaylarını inceleyebilirsiniz.
Afazi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Afazi hastalığının tedavi edilmesi için öncelikle alanında uzman bir nörolog tarafından afazi teşhisi konulması gerekmektedir. Dil ve konuşma becerilerinin yapılan nörolojik muayene ile değerlendirilmesi sonucunda hastaya nörolog tarafından afazi teşhisi konulabilir. İnme, kafa travması, beyin hasarı veya beyin tümörü gibi durumlarda afazi görülme olasılığı yüksek olduğundan afazi belirtileri gösteren kişi mutlaka nörolojik muayeneye tabi tutulmalıdır.
Afazi hastalığının tedavisi bazı faktörlere göre değişiklik göstermektedir. Bu faktörler beyin hasarının nedeni, afazinin türü, hastanın yaşı ve beyinde oluşan lezyonun konumu veya büyüklüğü gibi tedavinin şekillenmesine neden olan önemli faktörlerdir. Afazi hastalığının tedavisi temelde bozulmuş olan okuma, anlama, konuşma ve yazma becerilerinin rehabilitasyon, tedavi ve pratikle geri kazandırılmasına dayanmaktadır. Tedavinin amacı yitirilen anlama, okuma, yazma, konuşma becerilerini hastaya pratikle geri kazandırmaktır. Afazi hastasını belirtilerini dil ve konuşma terapileri ile hafifletmek veya ortadan kaldırmak mümkündür. Tedavilerde hastanın iletişim kurması için etkin teknikler uygulanmakta, afazi hastalığı olan kişinin yitirdiği becerileri adeta canlandırılmaya çalışılmaktadır. Afazi hastası olan kişinin sosyal hayatta aktif iletişim kurması, rehabilite olmasını sağlamaktadır.
Bruce Willis’in Hastalığı Afazi Mi?
Amerikalı oyuncu Bruce Willis, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamayla afazi hastalığına yakalandığını açıklamıştır. Afazi hastalığına yakalanan Bruce Willis, bu hastalığın konuşma, okuma, anlama, yazma becerilerini etkilemesi nedeniyle bir süre oyunculuğa ara vereceğini belirtti. Oyunculuk okuma, anlama, ezberleme, etkin konuşma ve rol yapma gibi nitelikleri içeren bir meslek olduğu için Bruce Willis’in afazi hastalığı nedeniyle oyunculuğa devam etmesi tıbbi açıdan mümkün gözükmemektedir. Bruce Willis’in afazi hastalığına neden yakalandığı, belirtilerinin neler olduğu ve hastalık tipinin ne olduğu bilinmemektedir.
