Başlıklar
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak Hastalığı Nedir? Çölyak hastalığı, görülme sıklığı bakımından gün geçtikçe artış gösteren ve vücut bağışıklık sisteminin verdiği tepki sonucu meydana gelen beslenme alışkanlığına ilişkin bir hastalıktır. Çölyak hastalığı; arpa, buğday gibi tahıllarda yer alan gluten isimli maddeye karşı bağışıklık sisteminin verdiği olumsuz yanıt sonucu ortaya çıkar. Bu hastalığa sahip olan kişilerin gluten içeren besinleri tüketmeleri sonucunda ince bağırsakta emilime ilişkin rahatsızlıklar meydana gelir. Bu sebeple çölyak hastalarının beslenme alışkanlıklarını değiştirmesi ve arpa, buğday gibi gluten içeren besinlerden uzak durması gerekir.
Çölyak Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Çölyak hastalığının sebepleri, günümüzde tam olarak kesinliğe ulaşmış olmasa da genetik faktörlerden kaynaklandığı bilinir. Genetik faktörlerin yanı sıra çevresel faktörler de çölyak hastalığının ortaya çıkması ve gelişmesi bakımından etkilidir. Genetik ve çevresel faktörler ile meydana gelen ve tetiklenen çölyak hastalığına sahip olan hastaların, gluten içeren besinleri tüketmeye devam etmesi halinde vücutlarında vitamin, mineral, demir, folik asit eksikliği gibi eksiklikler meydana gelir. Bu eksikliklerin söz konusu olmasının nedeni, çölyak hastalığının ince bağırsakta emilim bozukluğuna sebep olmasıdır.
Çölyak hastalığı nedir acıbadem için tıklayınız.
Çölyak Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Çölyak hastalığının semptomları, gluten içeren besinlerin tüketilmesi sonucunda meydana gelir. Çölyak hastalığının en yaygın belirtileri; karın ağrısı, şişkinlik, hazımsızlık ve ishaldir. Her hasta, farklı belirtileri gösterebilir. Dolayısıyla bu belirtilerin yanı sıra görülen diğer yaygın belirtiler şu şekildedir:
- Kansızlık
- Kabızlık
- Bulantı
- Kusma
- İştahsızlık
- Eklem ve kemiklerde ağrı
- Kaslarda zayıflık
- Regl döngüsünde düzensizlik
- Artan tuvalete çıkma ihtiyacı
- Diş minesi problemleri
- K vitamini eksikliğinden kaynaklanan kanama
- Dişlerde görülen ve tekrar eden çürükler
- A vitamini eksikliğinden kaynaklanan gece körlüğü
- Ciltte kaşıntı
- Ciltte meydana gelen döküntüler
- Büyümede gerilik
- Yaşa göre kiloda azlık
- Yaşa göre boyda kısalık
- Kilo kaybı
- Dışkıda kötü koku
Çölyak hastalığı, yetişkinlerde görülebildiği gibi bebeklerde de görülebilir. Anne sütü ile birlikte vücuda alınan gluten ya da anne sütünden sonra ek gıdalara geçilmesi ile birlikte vücuda alınan gluten sebebiyle bebeklerde ve çocuklarda da çölyak hastalığına rastlanabilir.
2 yaşından küçük çocuklarda görülen belirtiler şu şekildedir:
- İştahsızlık
- Karında meydana gelen şişlik
- Kronikleşmiş ishal
- Kusma
- Gelişmede görülen gerilik
2 yaşından büyük çocuklarda görülen belirtiler şu şekildedir:
- Gelişimde yavaşlık
- Ergenlik dönemine girişte gecikme
- Yaşına ve yaşıtlarına göre kiloda azlık
- Yaşına ve yaşıtlarına göre boyda kısalık
- Kronikleşmiş kabızlık
- Kusma
- Hiperaktivite bozukluğu
- Dikkat eksikliği
- Sinirlilik hali
- Dişlerde çürük
- Öğrenme güçlüğü
Çölyak Hastalığının Tanısı Nasıl Konulur?
Çölyak hastalığının teşhisi esnasında uygulanan birtakım testler ve uygulamalar söz konusudur. Karın ağrısı, geçmeyen kusma, deri döküntüsü, şişkinlik ve hazımsızlık gibi şikayetlerle doktora başvuran hastanın, çölyak hastası olup olmadığının teşhis edilebilmesi için serolojik test, ince bağırsak biyopsisi ya da endoskopi yollarına başvurulması mümkündür. Yapılan testler sonucunda ince bağırsakta emilimi sağlayan villüs isimli yapılarda görülen düzleşme, çölyak hastalığının mevcut olduğuna işaret eder.
Ayrıca B12 nelerde bulunur öğrenmek için tıklayınız.
Çölyak Hastalığının Tedavi Yöntemleri Nedir?
Çölyak hastalığının tedavisi için öngörülen yöntem, çölyak hastalığına sahip olan kişinin gluten içeren besinleri beslenme rutininden çıkarmasıdır. Gluten içeren gıdaların beslenme alışkanlığından çıkarılması halinde ince bağırsak yapısında meydana gelmiş olan bozulmaların hızlı bir şekilde düzelmeye başlaması söz konusu olur. Bu sayede çölyak hastalığının sebep olduğu ihtihaplanma düzelir ve bozulmuş olan emilim normale döner.
Çölyak Hastalarının Tüketebileceği Besinler Nelerdir?
Çölyak hastalarının yiyebileceği gıdalar, genel itibariyle gluten içermeyen yiyeceklerdir. Gluten içermeyen ve çölyak hastalığına sahip olan hastaların tüketebileceği gıdalar şu şekildedir:
- Tüm meyve çeşitleri
- Pirinç
- Tüm sebze çeşitleri
- Pirinç unu
- Tüm katkısız yağ çeşitleri
- Mısır unu
- Tüm bakliyat çeşitleri
- Patates
- Tüm sıvı yağ çeşitleri
- Mısır
- Tüm şeker çeşitleri
- Patates unu
- Baharatlar
- Çay
- Kahve
- Meyve suları
- Nohut unu
- Kestane unu
- Soya unu
- Yumurta
- Balık
- Kırmızı et
- Gluten içeren diğer tüm besinler
Çölyak hastalarının buğday, arpa, çavdar, yulaf ve bu gıdaların yer aldığı ürünler, un, irmik, makarna, şehriye, bulgur, kek, pasta, kurabiye, baklava, hazır çorba, bira ve boza gibi mayalı içeceklerden uzak durması gerekir. Çölyak hastalarının, bu gibi besinleri beslenme rutininden tamamen çıkararak bu hastalığın meydana getirdiği şikayetlerden kurtulması mümkündür.