Hareket hastalığının tanımı, iç kulakta nedeniyle oluşan bir bozukluk nedeniyle hareketli taşıtlarla seyahat ederken kişinin dengesinin bozulması ve hareketlerini konumlandırmada güçlük çekmesi şeklinde ortaya çıkan bir hastalıktır. Dalgalı deniz taşıtlarıyla, uçak veya otobüs gibi hareketli taşıtlarla seyahat sırasında meydana gelmektedir. İnsan beyninin hareketleri algılaması için kullanılan organlardan aktarılan bilgiler arasında bir uyumsuzluk olması nedeniyle hareket hastalığı ortaya çıkar. Beyin kendisine gönderilen karışık sinyaller nedeniyle kişinin hareket halinde mi yoksa sabit halde mi olduğunu algılayamaz ve bu nedenle hareket hastalığında görülen belirtiler ortaya çıkar.
Başlıklar
Hareket Hastalığı (Taşıt Tutması) Nedenleri Nelerdir?
Hareket hastalığının temel nedeni, insan beyninin hareketin algılamasında kullandığı reseptörlerde meydana gelen uyumsuzluk nedeniyle beynin insanın konumunu anlayamamasıdır diyebiliriz. Beyin hareketi algılarken temel olarak üç farklı reseptörü kullanmaktadır ve bu reseptörler şu şekildedir:
- İç kulaktan gelen uyarılar
- Gözlerden gönderilen uyarılar
- Vücut derin dokularından “proprioseptör” adı ile bilinen yapılardan gelen uyarılar (eklem, kas, ayak, bacak)
Kişi bilinçli olarak hareket ettiğinde bu reseptörler uyumlu olarak çalışır ve beyne uyumlu olarak bilgi iletir. Kişi hareketli kara, deniz ve hava taşıtlarında giderken ise bu reseptörler bazı durumlarda uyumlu olarak çalışmaz ve beyne karmaşık bilgiler iletilir. Bu nedenle beyinde bir çatışma ortaya çıkar, çıkan bu çatışma da hareket hastalığını ortaya çıkarır. Hareket hastalığının nedeninin beyinde ortaya çıkan bu çatışma olduğu düşünülse de kesin olarak bu şekilde tanımlanabilmiş değildir. Hareket hastalığı genelde karmaşık hareketler sırasında oluşur. Örneğin otobüste seyahat ederken kitap okuduğunuzda iç kulaktan gelen uyarılar hareket ettiğinizi bildirir ancak gözünüz sabit bir şekilde kitaba bakmaktadır.
Hareket Hastalığı (Taşıt Tutması) Belirtileri Nelerdir?
Hareket hastalığı olan kişide ortaya çıkan belirtiler, hareketli taşıtlarda seyahat ederken çevremizde birçok kişiden duyduğumuz şikayetlerdir. Diğer adı taşıt tutması olan hareket hastalığının belirtileri genel olarak bulantı, kusma ve baş dönmesidir ancak bazı kişilerde bu belirtilere ek olarak panik, terleme, huzursuzluk gibi belirtiler de eklenir. Bir tür algısal karmaşa olarak adlandırılan ve bu algısal karmaşaya hassasiyeti olan kişilerde ortaya çıkan hareket hastalığının belirtileri şu şekildedir:
- Bulantı
- Kusma
- Soğuk terleme
- Solgunluk gibi otonom sinir sistemi belirtileri
- Baş ağrısı
- Rehavet çökmesi
- Uyku hali
- Sersemlik
- Depresyon
- Bilişsel fonksiyonlarda azalma
Bu belirtiler genel olarak hareketin sona erdiğinde ortadan kalkmaktadır ancak bazı belirtile hareket sona erse de bir süre devam edebilmektedir.
Hareket Hastalığı (Taşıt Tutması) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hareket hastalığının tedavi yöntemleri, hastalığının tamamen ortadan kalkmasını sağlamamaktadır bu nedenle hareket hastalığının kesin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Doktor kontrolünde alınabilecek bazı ilaçlar ile belirli başlı belirtileri ortadan kaldırılabilmektedir. Seyahat sırasında alınan belirli başlı ilaçlar, hastalığın belirtilerini azaltır veya tamamen ortadan kaldırır. Hareket hastalığının belirtilerini engellemek için kullanılabilecek ilaçlar genelde antihistaminiklerdir. Antihistaminikler sayesinde hareket sırasında kişide meydana gelen bulantı, kusma veya baş dönmesi gibi şikayetlerin önüne geçilir. Cilde yapıştırılabilen skopolamin etken maddeli antikolinerjik ilaçlar da bulantı, kusma ve baş dönmesi gibi şikayetleri ortadan kaldırmaktadır ancak bu ilaçlar ülkemizde fazla bilinmemektedir. Hareket hastalığının tedavisinden ziyade, hastalığın en baştan oluşmaması için bazı önlemler alınmalıdır.
Ayrıca Toprakta Yaşayan Bakterilerin Sebep Olduğu Hastalıklar detaylarını inceleyebilirsiniz.
Hareket Hastalığı (Taşıt Tutması) Nasıl Önlenir?
Hareket hastalığının oluşumunu engellemek için yapılabilecek birçok farklı seçenek vardır. Ancak hareket hastalığının tam ve kesin bir tedavisi olmadığı gibi alınan önlemler de tam ve kesin bir biçimde hastalığın oluşumunu önlemeyebilir. Ancak birçok belirtiyi ortadan kaldırabilir ve çok daha rahat biçimde seyahat etmenizi sağlayabilir. Hareket hastalığının oluşumunu önlemek için yapılabilecekler şu şekildedir:
- Hareket hastalığı olan kişi gündüz yolculuk etmeyi tercih etmelidir.
- Hareket hastalığı olan kişi ön koltukta oturmayı tercih etmelidir çünkü ön koltukta oturan kişilerin önü açıktır ve aracın sarsıntısını daha az hissetmektedirler.
- Temiz hava almak hareket hastalığı geçiren kişiye iyi gelmektedir bu nedenle aracın camlarını açmalısınız.
- Hareketli deniz, kara veya hava taşıtıyla seyahat ederken kitap veya gazete gibi gözünüzü bir yere uzun süre sabitleyeceğiniz şeyleri okumaktan kaçınmalısınız.
- Hareket hastalığı olan kişi seyahat ederken ferah kıyafetler giymeli, özellikle terletecek veya karın bölgesini baskı altına alacak kıyafetler giymekten kaçınmalıdır.
- Otobüste seyahat edecek olan kişi tekerlek üzeri koltuklardan veya arka sıralardaki koltuklardan çok fazla sarsıntı olacağını için bilet almamalıdır. Ön sıralara yakın olan koltuklarda seyahat etmek çok daha sarsıntısız bir seyahat geçirmenizi sağlayacaktır.
- Hareket hastalığı olan kişi hareketli bir taşıtta iken seyahat yönüne ters olan koltuklarda oturmayı tercih etmemelidir.
- Gemi seyahati yapan kişi gemi hareket halindeyken mümkünse güvertenin orta bölgelerinde bulunmalıdır ve olabildiğince ufuk çizgisine doğru bakmalıdır.
- Uçak seyahatinde yapan kişi hareketin en az olduğu kanat üstüne denk gelen koltukları tercih etmelidir.
- Hareket hastalığı olan kişi seyahat ettiği sırada ağır kokulardan, baharatlı yiyeceklerden uzak durmalıdır.
- Doktorunuz tarafından önerilen hareket hastalığına karşı kullanabileceğiniz bir ilaç varsa yolcuğun başında alınmalıdır.
