Lyme hastalığının tanımı, kişiye enfekte olmuş kene ısırması ile bulaşan bir tür bakteriyel enfeksiyondur. Geyik kenesi veya Ixodes cinsi kenelerin insanı ısırması ile Borrelia burgdorferi isimli bakterinin bulaşması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Her kene ısırığı lyme hastalığına neden olmaz, bakteriyel enfeksiyonu taşıyan kenelerin kişiyi ısırması gerekmektedir. Bakteriyel enfeksiyonu taşıyan kenenin ısırdığı bölgedeki deride kırmızı ve geniş bir döküntü oluşmaktadır. Ancak enfeksiyon ilerler ise zamanla insan vücudundaki kalp, göz, sinir sistemi gibi önemli organ ve sistemleri etkilemektedir.
Başlıklar
Lyme Hastalığı Neden Olur?
Lyme hastalığının oluşma sebebi, hastalığa neden olan bakteriyel enfeksiyona sahip kenenin kişiyi ısırmasıdır. Kişide bakteriyel enfeksiyonu oluşturacak olan bakterinin ısırmasıyla enfeksiyon zamanla oluşmaya başlar ve hayati organları etkileyebilmektedir. Bakteriyel enfeksiyonu taşıyan kenenin habitatı olabilecek olan nemli ve sıcak yeşil ormanlık alanlarda veya su birikintilerinin çevresinde kişinin kene ısırığına maruz kalma ihtimali yüksektir. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan insanların lyme hastalığına neden olabilecek enfekte keneler tarafından ısırılması oldukça yaygın gözlemlenebilen bir durumdur.
Lyme Hastalığı Belirtileri Nedir?
Lyme hastalığının semptomları, oldukça fazladır ve hastalığın ilerleme durumuna göre çok değişkenlik göstermektedir. Lyme hastalığının en belirgin semptomu, yalnızca bu hastalığa özgü oluşan bir döküntü türüdür. Öküzgözü eritem adı verilen bu döküntü türü, kenarları kırmızı ve iç içe geçmiş halkalar biçimde görünen büyük bir kırmızılıktır. Bu spesifik döküntü türü kene ısırdıktan sonra 3 gün – 30 günlük süre zarfında ortaya çıkabilir ve kenenin ilk ısırdığında oluşan küçük kırmızılık ile aynı belirti değildir.
Lyme hastalığının belirtileri yaygın veya nadir olarak görünenler biçiminde ikiye ayrılabilir. Ayrıca lyme hastalığı kene ısırmasından aylar veya yıllar sonra kişi nörolojik belirtiler gösterebilmektedir. Lyme hastalığının öküzgözü eriteme ek olarak gözlemlenen yaygın olan belirtileri şu şekildedir:
- Döküntü
- Ateş
- Titreme
- Yorgunluk
- Vücut ağrıları
- Baş ağrısı
- Kas ağrısı
- Boyun sertliği
- Lenf düğümlerinde şişlik
- Uyku bozuklukları
- Konsantrasyon zorlukları
- Yorgunluk
Lyme hastalığının nadir gözlemlenebilen belirtileri ise şu şekildedir:
- Aşırı yorgunluk
- Gözlerde iltihaplanma
- Kalp atışlarının düzensizleşmesi
- Hepatit
Lyme hastalığı eğer tedavi edilmezse aylar veya yıllar sonra bile bazı nörolojik belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Söz konusu daha ağır belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Şiddetli baş ağrıları ve boyun sertliği
- Vücudun diğer bölgelerinde döküntüler
- Yüz felci ya da yüzünüzün bir veya iki yanında sarkmalar
- Dizlerde ve diğer büyük eklemlerde şiddetli eklem ağrısı ve şişme
- Tendonlarda, kaslarda, eklemlerde ve kemiklerde düzensiz ağrılar
- Çarpıntı veya düzensiz kalp atışları
- Baş dönmesi atakları
- Nefes darlığı
- Beyin ve omurilik iltihabı
- Nöralji
- Ellerde veya ayaklarda ağrı, uyuşma veya karıncalanma
Ayrıca Hint Sürmesi Hastalığı Nedir? Detaylarını inceleyebilirsiniz.
Lyme Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Lyme hastalığının tanısını koymanın en sağlıklı yolu ayırt edici olan öküzgözü eritemi adı verilen cilt döküntüsünün oluşmasıdır. Bu belirti spesifik olduğu için direkt olarak lyme hastalığı teşhis edilebilir. Ancak diğer belirtiler başka hastalıklarla kolayca karışabilecek durumdadır. Eğer sizi kene ısırdıysa ve ısırığın ardından 3 – 30 gün içerisinde cildinizde büyük bir kızarıklık oluştuysa mutlaka uzman doktora görünmeli ve ek şikayetlerinizi de anlatarak muayene olmalısınız. Hastaneye başvurduğunuz zaman doktor tarafından lyme testi ve kan testi yapılacaktır.
Lyme Hastalığının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Lyme hastalığının tedavisi, bakteriyel bir enfeksiyon olduğu için ancak antibiyotik kullanmakla mümkün olmaktadır. İlerlediği zaman sinir sistemi hastalıklarına neden olabilen lyme hastalığının ilerlemeden mutlaka antibiyotik kullanılarak tedavi edilmesi gerekmektedir. Lyme hastalığının tedavisinde kullanılan antibiyotikler hastalığın başlangıç veya ileri seviyede olmasına göre değişmektedir. Lyme hastalığının tedavisinde kullanılan antibiyotikler şu şekildedir:
Oral Antibiyotikler: Erken teşhis edilen lyme hastalığının standart tedavisi oral antibiyotiklerle yapılmaktadır. Oral antibiyotikler genellikle 8 yaşından büyük çocuklar ve yetişkinler için doksisiklin; küçük çocuklar ve hamile veya emziren kadınlar için amoksisilin veya sefuroksim içerir. Çoğunlukla doktor tarafından 14 gün veya 21 gün devam edecek bir antibiyotik tedavisi yapılmaktadır. Ancak bazı durumlarda 10 gün süren tedavilerin de yeterli olduğu gözlemlenmiştir.
Lyme Hastalığından Korunmak İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
Lyme hastalığına karşı önlem almanın en temel yöntemi, sıcak ve nemli ormanlık alanlardan uzak durarak kenelerin bulunabileceği yerlerde bulunmamaktır. Lyme hastalığından korunmak için alınabilecek önlemler şu şekildedir:
- Uzun ve örtücü kıyafetler giymek: Sıcak ve nemli olan ormanlık alanlara gitmeniz gerekiyorsa mutlaka teninizi örtecek biçimde kıyafetler tercih etmelisiniz. Alçak çalıların ve çimlerin bulunduğu yeşillik ile temas edilebilecek yerlerden kaçınmalısınız.
- Böcek kovucular kullanmak: Marketlerde satılan bilindik markalara ait, cilde direkt olarak uygulanan böcek kovucuları kullanmalısınız.
- Yaşadığınız ortamları kenelerden arındırmak için gereken önlemleri almak
- Kıyafetlerinizi, kendinizi, çocuğunuzu ve evcil hayvanlarınızı kene olup olmadığını tespit etmek için kontrol etmek
- Keneyi en erken sürede ve doğru biçimde vücudunuzdan çıkartmak: Kene ısırdıktan sonra keneyi başının ve ağzının yanından tutmalısınız, ardından keneyi ezmeden yavaşça cildinizden çıkarmalısınız. Keneyi cildinizden çıkardıktan sonra ısırığın olduğu bölgeye antiseptik uygulamalısınız.
