Mavi dil hastalığının tanımı, BTV adı verilen bir virüsün koyun, keçi, sığır, deve gibi hayvanlara bulaşmasıyla ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Mavi dil hastalığı bulaştığı hayvanı tıpkı insanlara bulaşan viral hastalıklar gibi belirti göstererek hasta etmektedir. Mavi dil hastalığına neden olan virüs, Culicoides türü böcekler ile taşınarak bu böceğin hayvanı ısırmasıyla hayvana enfekte olmaktadır. Mavi dil hastalığının yayılımı her zaman devam edebiliyor olsa da yağışlı dönemlerde hastalığın yayılımı daha hızlı gerçekleşmektedir. Virüsün enfekte olduğu sığır ve keçiler dışarıdan bakıldığında sağlıklı görünse de yüksek oranda virüs taşıyabilmekte ve çevresindeki diğer hayvanlara bunun yayılmasına neden olabilmektedir.
Başlıklar
Mavi Dil Virüsü Nedir?
Mavi dil virüsünün tanımı, hayvana enfekte olduğunda mavi dil hastalığına neden olan ve BTV (blue tongue virüs) adıyla bilinen bir virüs türüdür. BTV virüsü; keçi, koyun, sığır, deve, ceylan, Afrika antilobu gibi hayvanlara enfekte olarak hayvanın mavi dil hastalığına yakalanmasına neden olmaktadır. BTV, Reoviridae virüs ailesine ait bir virüstür ve 24 farklı alt türü bulunmaktadır. Söz konusu alt türden hangisinin hayvana enfekte olduğuna göre hayvanın hastalığının derecesi değişmekte, belirtileri ona göre ağır veya hafif seyretmektedir. Hastalığın ağırlık derecesi, hangi tip virüsün enfekte olduğuna göre değişmekle birlikte hangi tip hayvana enfekte olduğuna göre de değişiklik gösterebilmektedir. Mavi dil hastalığının özellikle koyunlarda çok ağır seyrettiği gözlemlenmektedir ve ölüm oranı oldukça yüksektir. Sığırlarda enfekte olan virüsün çeşidine göre değişen belirtiler göstermesi belirgin bir durum oluşturmaktadır.
Mavi Dil Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Mavi dil hastalığının bulaşması, Culicoides cinsi böceklerin hayvanı ısırarak mavi dil hastalığına neden olan virüsü hayvana enfekte etmesiyle mümkün olmaktadır. Mavi dil hastalığına neden olan virüsü bünyesine alan Culicoides cinsi böcekler 7 gün sonra virüsü ısırma halinde başka bir hayvana bulaştırabilecek hale gelmektedirler. Hastalığın yayılımı yağışlı dönemlerde daha hızlı olmakla birlikte her zaman yayılması mümkündür. Hastalık hayvandan hayvana bulaşamaz yani mavi dil hastalığı enfekte olmuş bir hayvan diğer sağlıklı bir hayvana herhangi bir yolla virüs bulaştıramamaktadır. Bu virüs aynı zamanda hayvanlardan insanlara da bulaşmamaktadır. Yalnızca BTV taşıyan Culicoides cinsi böceklerin hayvanı ısırması gerekmektedir. Bazı durumlarda hamile hayvana bulaşan virüs, plasenta yoluyla bebeğine de bulaşmaktadır. Bu şekilde söylediğinde bulaşma hızının düşük olabileceği izlenimi uyansa da mavi dil hastalığının bulaşıcılık oranı oldukça yüksektir ve hatta mavi dil hastalığının görüldüğü bölgelerde ulusal otoritelerin haberdar edilmesi gerekmektedir. Çünkü mavi dil hastalığının salgına dönüştüğü bölgelerde hayvan sayısında azalma görülmesi, hayvanlar için gerekli tedavi ve masrafların yapılması nedeniyle büyük ekonomik kayıplar yaşanmaktadır.
Ayrıca Lyme Hastalığı Nedir? Bilgilerine bakabilirsiniz.
Mavi Dil Hastalığı İnsanlara Bulaşır Mı?
Mavi dil hastalığının insanlara bulaşması durumu hiçbir koşulda mümkün olmamaktadır. Mavi dil hastalığına neden olan virüs hayvanlara ancak virüsü bünyesinde barındıran Culicoides cinsi böceklerin hayvanı ısırmasıyla bulaşmaktadır. Hayvandan hayvana herhangi bir temas veya sıvı değişimi yoluyla bulaşmayan mavi dil hastalığı hayvanlardan insanlara da bulaşmamaktadır.
Mavi Dil Hastalığı Belirtileri Nedir?
Mavi dil hastalığının semptomları, hastalığa neden olan virüsün birçok alt çeşidi olması nedeniyle bu alt çeşitlerden hangisinin hayvana enfekte olduğuna göre değişmektedir. Aynı zamanda mavi dil hastalığına yakalanan hayvanın cinsi de hastalığın semptomlarını ve ağırlığını etkilemektedir. Örneğin koyunlar hastalığı çok ağır ve muhtemel ölüm ile atlatırken, keçiler belirti göstermemekte veya hafif belirtiler göstermektedirler. Mavi dil hastalığına yakalanan hayvanlarda oluşabilecek olan belirtiler şu şekildedir:
- Ateş
- Burun dokusunda kanama veya ülser benzeri yara oluşumu
- Tükürük salgısında ve burun akıntısında artma
- Dudak, dil ve çenede şişme
- Toynak üzeri bölgede iltihaplanma, topallama
- Güçsüzlük
- Depresyon
- Kilo kaybı
- Kusma, ishal
- Zatürre (Akciğerlerde enfeksiyon)
- Siyanoza bağlı olarak dilin mavi renk alması
- Gebe koyunlarda düşük meydana gelmesi
- Hayvanın yününün azalması veya tamamen ortadan kaybolması
Mavi Dil Hastalığının Tedavisi Nedir?
Mavi dil hastalığının tedavi yöntemi, tıpkı insanlardaki viral hastalıklar gibi kesin bir yöntem değildir. Virüse bağlı hastalıklarda genel olarak net bir tedavi yöntemi olmamakla birlikte destekleyici yöntemler, aşılar veya alınan önlemler bulunmaktadır. Mavi dil hastalığına yakalanan hayvanlar için de hastalığı net biçimde ortadan kaldıran herhangi bir tedavi yoktur. Mavi dil hastalığına neden olan virüsün alt tiplerinden BT-4 tipine karşı kullanılan bir aşı geliştirilmiştir. Söz konusu aşı hayvana yapıldığı zaman hayvanın hastalığı geçirmesi önlenemez ancak virüs hayvana enfekte olsa bile hayvan hastalığı daha hafif atlatmaktadır.
Mavi dil hastalığına karşı alınan önlemlerden birisi de hastalığın taşıyıcısı olan vektör böceklerin hayvana temas etmesine engel olmaktadır. Vektör böceklerin hayvana temas etmesine engel olmak için hayvanın yünü sırtından dökülen bir ilaç yardımıyla ilaçlanmaktadır. Genel olarak hamile hayvanlara uygulanan bu yöntem ile böceğin hayvandan uzak durması hedeflenmektedir.
Hayvanların sıklıkla hastalandığı ve sineklerin arttığı dönemlerde eğer mavi dil hastalığından şüpheleniliyorsa hasta olan hayvanlar mutlaka karantinaya alınmalıdır. Ayrıca bu hastalık mücadele etmesi zor bir hastalık olduğundan ve salgın tehdidi oluşturduğundan mutlaka devlet yetkililerine haber verilmesi gerekmektedir.
