Maymun çiçeği hastalığının tanımı, insandan insana veya hayvandan insana bulaşabilen bir tür viral hastalıktır. Maymun çiçeği hastalığı genellikle Afrika bölgesinde görülmesine rağmen son zamanlarda Avrupa ve Amerika kıtasında görülmeye başladığı için ön plana çıkmıştır. Aşina olduğumuz su çiçeğinin virüsüyle aynı aileden gelen maymun çiçeği virüsü, su çiçeğine benzer belirtiler göstermektedir. Su çiçeğinin en belirgin semptomu olan deri döküntüleri gibi maymun çiçeği hastalığı da deri döküntülerine neden olmaktadır. Maymun çiçeği virüsüne yakalanan kişilerin kendini izole etmesi ve deri döküntülerini temastan kaçınmak için çok iyi koruması gerekmektedir. Maymun çiçeği bazı hayvanlardan da bulaşabilmekte olup, bulaşması için mutlaka temas gerekmektedir.
Başlıklar
Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?
Maymun çiçeği virüsü tanımı, Poxviridae adlı virüs ailesine ve Orthopoxvirus cinsine ait tıbbi adı Monkeypox olan bir tür virüstür. Maymun çiçeği virüsü ile aynı aileden olan Variola virüsü aşina olduğumuz çiçek hastalığına neden olur. Maymun çiçeği virüsünün adının “maymun” olmasının nedeni, bu virüse ilk başta maymun kolonileri arasında görülen bir salgında rastlanmasındandır. İnsanlarda ise maymun çiçeği virüsünün enfeksiyonu ilk olarak 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde teşhis edilmiştir. 1970’lerden itibaren Orta Afrika ve Batı Afrika bölgelerinde maymun çiçeği virüsü gözlemlenmektedir. Virüsün iki adet genetik grubu vardır, bu gruplar virüsün sık karşılaşıldığı yer olan Orta Afrika ve Batı Afrika’dır. Orta Afrika maymun çiçeği virüsü, Batı Afrika maymun çiçeği virüsüne göre daha şiddetli belirtiler göstermektedir. maymun çiçeği virüs enfeksiyonu, maymunlar dışında sincap, fare gibi kemirgenlerde ve çayır köpeklerinde de görülebilmektedir.
Maymun Çiçeği Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Maymun çiçeği virüsünün belirtileri, virüsün vücuda enfekte olmasının ardından genelde 6 – 13 gün, bazı durumlarda ise 5 – 21 sonrasında ortaya çıkmaya başlamaktadır. Maymun çiçeği virüsünün enfekte olmasının ardından semptom göstermeye başlayana kadar kulukça süresi vardır. Maymun çiçeğinin belirtileri ilk başlarda şu şekildedir:
- Ateş
- Şiddetli baş ağrısı
- Lenf bezlerinin şişmesi
- Kas ağrıları (özellikle sırt ağrısı)
- Halsizlik
Birkaç gün sonra ise tıpkı aşina olduğumuz çiçek hastalığındaki gibi deri döküntüleri görülmeye başlamaktadır. Öncelikle yüz bölgesinde görülmeye başlanan deri döküntüleri, zamanla vücudun diğer bölgelerinde de oluşmaya başlamaktadır. Bazı kişilerde genital bölgede veya ağız içinde de döküntülere rastlanabilmektedir. Maymun çiçeği hastalığını ağır atlatan kişilerde söz konusu döküntüler birleşerek deride büyük lezyonlar oluşturabilir. Hastalığın nasıl seyrettiğine göre değişmekle birlikte genelde döküntüler görülmeye başlandıktan 2 ila 4 hafta sonra kaybolmaya başlar, döküntüler tamamen kaybolduktan sonra hasta iyileşmiş demektir. Döküntülerin izolasyon ile dış faktörlerden korunması gerekmektedir.
Maymun Çiçeği Tedavisi Nasıldır?
Maymun çiçeği hastalığının tanısı ve tedavisi, maymun çiçeği hastalığı belirtileri gösteren veya maymun çiçeği hastalığının görüldüğü bölgelerde bir süre bulunmuş olan kişiler için oldukça önemlidir. Maymun çiçeği hastalığının tanı yöntemi, maymun çiçeği virüsünün enfekte olduğu düşünülen kişiden alınan sıvılarla laboratuvar ortamında yapılan PCR incelemesidir. Yapılan test sonucunda kişinin maymun çiçeği virüsü olup olmadığı anlaşılır. Aynı zamanda diğer bir tanı yöntemi de antijen – antikor testleridir ancak ülkemizdeki birçok kişiye çocuk yaşta uygulanmış olan çiçek aşısı nedeniyle antijen – antikor testleri yanlış sonuç verebilmektedir.
Günümüzde maymun çiçeğinin kanıtlanabilmiş bir tedavisi veya aşısı bulunmamaktadır. Aşina olduğumuz çiçek aşısının aynı aileden olması nedeniyle maymun çiçeği hastalığında da kısmi koruma sağlayabildiği düşünülmektedir. Daha önce çiçek hastalığı geçirmiş olmak da vücuda antikor kazandırdığından yapılan araştırmalara göre daha önce çiçek hastalığı geçirmiş olan kişilerin %85’i maymun çiçeği virüsünden korunmaktadır. Her viral hastalıkta olduğu gibi hastaya destekleyici tedavi uygulanması gerekmektedir. Maymun çiçeği hastalığına yakalanan kişinin kendisini izole etmesi ve cildindeki döküntülere müdahale etmeden geçene kadar dış faktörlerden koruması gerekmektedir.
Ayrıca CZN Burak Hastalığı Nedir? Bilgilerine bakabilirsiniz.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?
Maymun çiçeği virüsünün insana bulaşması, maymun çiçeği virüsüyle enfekte olmuş başka bir insanla veya hayvanla temasta bulunmasıyla gerçekleşmektedir. Maymun, sincap, fare, sıçan gibi çoğunlukla kemirgenler ve primatlardan bulaşabilmektedir. Virüs bir kişiden veya hayvandan; vücuttaki lezyonların, vücut sıvılarının, solunum damlacıklarının temasıyla bulaşmaktadır. Aynı zamanda bulaş riskini artıran bazı eşyalardan, örneğin yatak örtüsü, maymun çiçeği virüsü bulaşabilmektedir. Küçük de olsa az pişmiş olarak tüketilen hayvan etinden de bulaşabileceği gibi, hamilelik durumunda anneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşma gerçekleşebilir.
Maymun Çiçeği Türkiye’de Var Mı?
Maymun çiçeği vakaları, Afrika kıtası yerine alışılmışın dışına çıkarak Avrupa’nın bazı ülkelerinde ve Amerika ile Kanada’da görüldükten sonra ülkemizde ve dünyada yeni bir pandemi oluşacağı paniğine yol açmıştır. Ancak Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre ülkemizde maymun çiçeği hastalığı vakası henüz görülmemiştir ve maymun çiçeği virüsü pandemiye neden olamamaktadır. Maymun çiçeği olan kişilerin semptomlar görülmeye başladıktan sonra 3 ila 4 hafta içinde tamamen iyileştiği bilinmektedir. Bu süreçte destekleyici tedavilerle iyileştirilmeye çalışan maymun çiçeği hastalığı salgın tehlikesi teşkil etmemektedir.
